Σμύρνη 1870-1922: Πόλη & Αρχιτεκτονική - Κολώνας Βασίλης

Εκδόσεις University Studio Press - Σμύρνη 1870-1922: Πόλη & Αρχιτεκτονική - Κολώνας Βασίλης

Λίγα λόγια για το βιβλίο:

Επισκέφθηκα τη Σμύρνη για πρώτη φορά το 1995. Χωρίς να έχω οικογενειακή σχέση με τον μικρασιατικό ελληνισμό, βρέθηκα εκεί ως βασικός συνεργάτης του τριετούς προγράμματος της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Tεχνολογίας Kαταγραφή των ελληνικών αρχιτεκτονικών μνημείων και συνόλων στη Bαλκανική χερσόνησο και τον ευρύτερο χώρο της Aνατολικής Μεσογείου, 19ος-20ός αιώνας. A’ Φάση: Kωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Kάιρο, Aλεξάνδρεια.

Σε σύγκριση με τις άλλες τρεις πόλεις του προγράμματος η Σμύρνη δεν είχε να παρουσιάσει εκ πρώτης όψεως μια εξίσου εντυπωσιακή αρχιτεκτονική… Κάθε μέρα όμως που περνούσε προσέθετε νέα στοιχεία στο παλίμψηστο της χαμένης εικόνας της, την οποία προσπαθούσαμε να ανασυνθέσουμε μέσα από χάρτες, φωτογραφίες, και τις διηγήσεις των λίγων Ελλήνων που είχαν παραμείνει στην πόλη ως ξένοι υπήκοοι και έζησαν την πορεία του μετασχηματισμού της άλλοτε κοσμοπολίτικης πολιτείας στην εθνοτικά ομοιογενή πόλη της δεκαετίας του 1990. Η μελέτη από το έργο των αρχιτεκτόνων και δευτερευόντως μέσα από την εν γένει δραστηριότητα των Eλλήνων στην παραγωγή του δομημένου χώρου, εστιάστηκε στα τρία αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας: την Kωνσταντινούπολη, ως πρωτεύουσα και "εθνικό" κέντρο της περιόδου των Οθωμανικών Mεταρρυθμίσεων, τη Σμύρνη και τη Θεσσαλονίκη, ως τα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα-λιμάνια στις δύο πλευρές του Aιγαίου, στη σφαίρα επιρροής των οποίων κινείται μια τεράστια ενδοχώρα (M. Aσία, Mακεδονία).

Το συγκεκριμένο βιβλίο παρουσιάστηκε σε πολλά πανεπιστήμια του εσωτερικού και του εξωτερικού. Ωστόσο, το ενδιαφέρον των διοργανωτών εστιαζόταν σχεδόν αποκλειστικά στην Κωνσταντινούπολη, δικαιολογημένα ίσως, καθώς κάλυπτε το μεγαλύτερο τμήμα της έκδοσης, με το αντίστοιχο κτιριακό απόθεμα να διατηρείται σε μεγάλο βαθμό. Άλλωστε το διαφορετικό καθεστώς των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που τους εξαιρούσε από την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης (1923), εξασφάλιζε τις απαραίτητες συνέχειες στην ταύτιση των ιδιοκτησιών και των κτιρίων.